Lễ hội chùa Keo (Thái Bình)

Chùa Keo nằm trên địa bàn xã Duy Nhất, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Đây là một trong những ngôi cổ tự nổi tiếng bậc nhất ở Việt Nam.

Chùa có tên chữ là “Thần Quang tự”, xưa vốn là chùa Nghiêm Quang của ấp Giao Thủy (tên nôm là Keo) xây dựng vào năm 1061. Sau đó, làng tách ra làm hai và đổi gọi là “Thần Quang tự” từ năm 1167.

Mỗi năm, chùa mở hội hai lần, đó là hội Xuân vào mùng 4 Tết Nguyên Đán và Hội chính mùa thu, từ ngày 13 đến 15 tháng Chín âm lịch. Lễ hội tổ chức vào tháng Chín âm lịch là lễ hội chính của chùa Keo, gắn liền với sự tích của Không Lộ Thiền Sư (ngày 13 tháng 9 là 100 ngày mất, ngày 14 tháng 9 là ngày sinh của Ngài).

Hội Xuân hằng năm mang tính chất nghi lễ nông nghiệp và thi tài với các trò vui như: thi bắt vịt, thi ném pháo, thi nấu cơm,… giữa các thành viên và các giáp trong làng. Đồng thời, đây cũng là dịp để người dân địa phương và du khách lễ Phật, cầu mong một năm mới tốt lành.

Lễ hội chính được tổ chức vào tháng Chín âm lịch với nhiều hoạt động phong phú. Ngày chính hội, người ta tổ chức lễ rước kiệu, hương án, long đình, thuyền rồng và tiểu đỉnh. Trên con sông Trà Lĩnh ngang trước chùa chảy ra sông Hồng diễn ra các cuộc thi như: thi bơi trải, thi kèn trống, thi bơi thuyền và biểu diễn các điệu múa cổ. Trong chùa có cuộc thi diễn xướng về đề tài lục cúng.

Ngày 13, mở đầu là lễ rước kiệu kỷ niệm 100 ngày tịch của thiền sư Không Lộ. Chiều và tối là thời gian của các hoạt động.

Sáng 14, kỷ niệm ngày sinh của thiền sư Không Lộ. Sau lễ dâng hương là đến lễ rước với lễ vật gồm có: đôi ngựa hồng, ngựa bạch có đủ yên cương và 4 bánh do người kéo; tiếp đến là 8 lá cờ thần, 42 người vác bát bửu lỗ bộ,…

Sang ngày 15, mọi nghi lễ diễn ra như ngày 14 nhưng có thêm một số trò diễn sau khi rước kiệu hoàn cung.

Hội chùa Keo diễn ra đông vui tấp nập suốt 3 ngày, 3 đêm bằng nghi lễ tôn giáo và một số tập tục cổ truyền để tưởng nhớ vị thiền sư đã có công với nước; qua hình thức biểu diễn nghệ thuật dân gian để phản ánh lối sống của vùng dân cư ven sông, mang màu sắc văn hóa nông nghiệp của đồng bằng Bắc Bộ.