Lễ hội Cầu mùa Bảo Ninh (Quảng Bình)

Lễ hội Cầu mùa Bảo Ninh được tổ chức từ ngày 14 đến 16 tháng Tư âm lịch hằng năm tại làng biển Bảo Ninh, thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình.

Đình làng Bảo Ninh thờ Nhân thần (hai cha con người đánh cá) và Cá Ông. Trong truyền thuyết ở xã Bảo Ninh xưa, có nhiều chuyện cá voi giúp ngư dân và quân lính nhà Nguyễn thoát khỏi phong ba bão táp rất kỳ lạ, càng làm cho ngư dân kính phục và vô cùng tôn trọng, biết ơn cá voi như một linh thần, gọi là Cá Ông.

Cách đây gần 100 năm, một con cá voi lớn do bị bão nên trôi dạt vào cửa biển Nhật Lệ và bị chết. Ngư dân đưa Cá Ông vào bờ ở địa phận giữa làng Sa Động và Trung Bính an táng. Lễ an táng Cá Ông được tiến hành rất long trọng, ngư dân các làng lân cận nghe tin cũng đến cúng viếng. Vì Cá Ông rất lớn nên phải táng ở bờ sông. Nhân dân phải sang Phú Hải chở đất thịt về đắp lên cá để chôn. Mấy năm sau, người ta cất bốc hài cốt cá Ông và cất giữ trong một hậu tẩm nửa chìm nửa nổi ở sau lăng thờ Cá Ông. Đến dịp rằm tháng Tư âm lịch hằng năm, dân làng tổ chức Lễ hội Cầu ngư để ra quân đánh vụ cá nam.

Lễ hội Cầu mùa Bảo Ninh có hai phần: Phần Lễ mở đầu có tục rước cốt Cá Ông từ làng về đình, lễ tế Thần Cá Ông với màn “lên đồng” phán những lời linh thiêng của hai cụ già.

Sau phần Lễ là phần Hội với các màn múa bông – chèo cạn ở sân lăng. Đội chèo cạn do các cô gái chưa chồng và hai người “cái hò”, một nam, một nữ. Làn điệu hò khoan chèo cạn gồm năm mái hò: hò mái dài, hò mái ba, hò mái nện, hò kéo lưới và hát khoan. Nội dung các câu hò thường là cầu trời đất, thần linh phù hộ cho trời yên biển lặng để dân đánh bắt hải sản được mùa. Đội ngũ múa bông (múa đèn) gồm các thanh niên chưa vợ, sức vóc cường tráng, cân đối đông đều nhau và do một người điều khiển. Đội múa biểu diễn các đội hình biến hóa rất đẹp như một chiếc thuyền sáng rực trên sông, hoặc như rồng bay phượng múa trong tiếng trống thúc giục kèm theo tiếng nhạc réo rắt du dương.

Lễ hội Cầu mùa Bảo Ninh phản ánh đời sống văn hóa tinh thần phong phú và những tín ngưỡng mang màu sắc huyền bí trên sông nước, được tổ chức thường niên, nhằm cầu cho mưa thuận gió hòa, trời yên biển lặng, được mùa tôm cá cho những chuyến biển bình yên, cuộc sống người dân no đủ và quốc thái dân an.