Lễ giỗ tổ nghề Yến (Quảng Nam)

Lễ giỗ tổ nghề Yến là lệ định kỳ đã có từ hơn 150 năm qua, nhằm tưởng niệm, tri ân các bậc tiền nhân đã có công khai sinh và phát triển nghề khai thác yến sào tại vùng biển Cù Lao Chàm. Những năm gần đây, giỗ tổ nghề yến cũng là lễ cầu an đầu năm của dân làng Bãi Hương, cầu mong mưa thuận gió hòa, trời yên biển lặng, cuộc sống ấm no sung túc; đồng thời nâng cao niềm tự hào và ý thức bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên quý hiếm của vùng biển đảo. Lễ được tổ chức vào mùng 9 và 10 tháng Ba âm lịch hằng năm tại xã đảo Tân Hiệp – Cù Lao Chàm, thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam, nhằm cầu mong biển trời phù hộ và tưởng niệm, tri ân các bậc tiền bối đã có công trạng đối với nghề khai thác yến sào.

Trong ngày đầu tiên của Lễ hội (mùng 9 tháng Ba), cư dân trong vùng cùng nhau dọn vệ sinh, trang hoàng khu vực cúng tế, bày biện lễ vật trên các bàn thờ, khám thờ. Đến tối, các vị cao niên trong làng và đại diện các tộc họ có liên quan đến nghề yến tập trung tại miếu tổ để cúng lễ túc, cáo trước với chư tổ, thần thánh về việc tế chính ngày mai.

Sáng mùng 10 tháng Ba, lễ nghinh thần, rước vọng được cử hành với kiệu thần được trang trí cờ hội lộng lẫy. Đoàn nghinh thần lần lượt đi qua khu vực các lăng, miếu thờ dọc thôn xóm để bái vọng, thỉnh mời các vị chư thần. Khi đoàn nghinh thần quay về thì chiêng trống trong miếu tổ bắt đầu nổi lên để chuẩn bị tiến hành lễ cúng âm linh. Lễ cúng âm linh diễn ra đúng theo trình tự các nghi thức cổ truyền, gồm có: xướng tế, có chính tế, tả hữu phân hiến, có cổ nhạc, đi gia lễ, đọc văn tế… Sau đó là lễ tế tổ nghề, chư vị thánh thần sông biển bảo trợ nghề theo nghi thức cổ truyền. Tiếp đến là nhiều hoạt động văn hóa thể thao, trò chơi dân gian để tăng thêm không khí vui nhộn cho lễ hội.

Phần Hội của lễ hội diễn ra với nhiều hoạt động phong phú như: đua ghe ngang, kéo co bằng thuyền trên biển, hội hát bài chòi; đêm hội Cù Lao với các chương trình biểu diễn nghệ thuật cổ truyền, giao lưu văn nghệ đất liền; chợ ẩm thực Cù Lao Chàm giới thiệu nhiều đặc sản biển: tổ yến khô, yến chưng hột sen, rượu yến, rượu hải sâm – bào ngư,…

Lễ giỗ tổ nghề Yến là một lễ hội kết hợp nhiều loại hình văn hóa, tế lễ, hoạt động văn hóa nghệ thuật và ẩm thực, thu hút sự tham gia của đông đảo người dân.