ĐÌNH HẠ YÊN QUYẾT
Đình Hạ Yên Quyết, còn được gọi là đình Cót, thuộc thôn Hạ Yên Quyết, phường Yên Hoà, quận Cầu Giấy, Hà Nội.
Đình Hạ Yên Quyết được xây dựng làm nơi thờ phụng Cao Sơn, Quý Minh và Lý Phật Tử. Đình là một công trình kiến trúc tôn giáo có quy mô bề thế, dáng vẻ cổ kính. Đình có kết cấu hình chữ công, tọa lạc trên khu đất cao ráo, rộng rãi, thoáng mát, ở rìa thôn Hạ Yên Quyết. Ca dao địa phương đã ca ngợi vẻ đẹp của đình:
Đình làm trên mắt hoàng xà
Có gò con nhái nhảy qua bên ngoài.
Đình xây theo hướng nam, có tam quan, đại đình, trung cung và hậu cung.
Tam quan dựng dàn trải theo chiều rộng, đăng đối với kiến trúc đình trên gò con nhái. Hai trụ cột biểu lớn ở giữa, cách nhau 5m, trụ cao 12m, đỉnh trụ đắp nổi 4 con phượng, con rồng quay 4 hướng; phần dưới là hình lồng đèn, bốn mặt đắp hình tứ linh (long, ly, quy, phượng). Nối với trụ biểu bên phải là bức bình phong, trên đắp nổi hình con thanh long, đối với bên trái đắp bạch hổ. Nối tiếp với bình phong là mái tam quan nhỏ, làm kiểu chồng diêm, 2 tầng 8 mái, mái giả ngói ống.
Đại bái là nếp nhà 3 gian 2 chái, xây kiểu “tường hồi bít đốc”, mái lợp ngói mũi hài, bờ nóc đắp kiểu chữ đinh; hai đốc mái đắp hình rồng, miệng ngậm bờ nóc, bốn đao mái đắp nổi hình 4 rồng. Bên trong, bộ khung nhà với 6 bộ vì làm theo kiểu “thượng chồng giường, hạ kẻ chuyền – bẩy hiên” mái phân “thượng tứ hạ ngũ”, cột gỗ tạo kiểu “thượng thu hạ thách”. Trang trí trên kiến trúc tập trung vào các bức cốn mê với những đề tài quen thuộc như “rồng ổ”, “rồng cuốn thủy”, “long, ly, quy, phượng”; “tùng, cúc, trúc, mai”. Bốn đầu dư gian giữa chạm lộng kết hợp chạm nổi hình rồng, các bẩy hiên chạm nổi hình hoa lá.
Toà trung cung nối liền với đại bái bởi một gian nhỏ, phía trên đổ trần bằng xi măng, phía trong 3 gian với hai hàng chân cột, vì làm kiểu “chồng giường giá chiêng, cột trôn”. Trang trí đơn giản chỉ tập trung vào hai bức cốn phía trong với đề tài “rồng ổ”. Hậu cung là nếp nhà 3 gian 2 chái, chạy ngang tạo thành chữ công. Các vì kèo làm kiểu “thượng chồng giường, giá chiêng, cột trôn”; mái lợp ngói mũi hài, bờ nóc đắp kiểu hình rồng. Trang trí kiến trúc đơn giản, chủ yếu là bào trơn, đóng bén.
Đình đã được Bộ Văn hoá – Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc, nghệ thuật ngày 10.3.1994
