Sách phong thủy có câu: “Bài vị thần phải tìm chỗ dựa ổn định”, nghĩa là bài vị thờ thần cần phải có chỗ dựa chắc chắn, phải đặt nơi yên tĩnh, không nên ồn ào. Dựa vào chỗ yên tĩnh, ổn định thì thần linh mới ngồi được yên ổn để phù trợ cho cả nhà. Khi đặt bài vị thờ Thần Tài, cần phải tránh 4 điểm dưới đây:
- Không được hướng mặt vào phòng vệ sinh hoặc bếp.
- Không được đặt sát cửa hoặc đặt ở phía trên thanh ngang cửa, vì chỗ đó luôn có người qua lại, không tụ khí.
- Không được để gần đồ điện, đồ đạc linh tinh như ti vi, dàn âm thanh, tủ đựng giày,…
- Không được để quá sát cửa sổ hoặc dựa vào cửa sổ (kể cả dưới cửa sổ, vì cửa và cửa sổ là những nơi khí lưu động).
Cần lưu ý sao xấu Ngũ Hoàng Lưu Niên có bay vào vị trí đặt bài vị thờ thần không, nếu không sẽ làm tăng thêm khí hung do bày bài vị sai lầm, tiếp tay cho vận xấu đang phục sẵn ở đó.
Ngoài ra, có thể đặt tượng rồng xanh đã khai quang ở vị trí Địa Chủ Long để nâng cao tài vận cho ngôi nhà.
Nếu quan sát và để ý một chút, ta thường thấy bàn thờ Thần Tài – Thổ Địa xuất hiện phổ biến trong bất cứ đâu tại Việt Nam như các cửa hàng kinh doanh, các công ty – xí nghiệp hoặc các hộ gia đình.
Thần Tài – Thổ Địa là một cặp 2 vị thần được thờ trong một cái tủ thờ, đặt ở dưới đất. Tủ thường làm bằng gỗ và có khi được sơn son thiếp vàng, phía trong khảm hoặc dán bài vị của Thần Tài. Tủ thờ Thần Tài – Thổ Địa đều đặt hướng thẳng ra phía cửa nhà, thường ở vị trí có vách dựa vào (để tạo sự vững chắc cho tủ thờ cũng như cho sự kinh doanh và cuộc sống của gia chủ). Người ta không chỉ cúng 2 vị thần vào ngày Tết, mà cúng quanh năm, nhất là những gia đình chuyên nghề buôn bán, kinh doanh. Họ tin rằng chỉ khi nào lo cho các vị thần này chu đáo hàng ngày thì mới được các Thần phù hộ làm ăn thuận lợi, “tiền vào như nước”. Sáng sớm khi mở cửa bán hàng hoặc kinh doanh, người ta thường thắp hương cầu khấn Thần Tài phù hộ cho họ mua may bán đắt, cúng cho Thổ Địa một ly cà phê đen kèm theo một điếu thuốc để ông “nâng đỡ” cho trong ấm ngoài êm.
Thần Tài – Thổ Địa là một cặp thờ, tuy về hình chỉ có 1 Thổ Địa và 1 Thần Tài, nhưng mỗi một vị như vậy là đại diện cho 5 người. Với người Việt về Thần Tài có: Hắc Thần Tài, Thanh Thần Tài, Bạch Thần Tài, Xích Thần Tài và Hoàng Thần Tài là vị chủ chốt. Còn Thần Thổ Địa cũng có 5 ông: Đông phương Thanh Đế, Tây phương Bạch Đế, Nam phương Xích Đế, Bắc phương Hắc Đế và Trung ương Huỳnh Đế. Về hình thức bên ngoài, Thổ Địa thường bụng phệ, người tráng nõn, để ngực trần, đầu quấn khăn, tay cầm quạt và hay có con hổ đi theo. Cần phân biệt Thần Thổ Địa của Việt Nam và Phật Di Lặc. Phật Di Lặc mang bao bố hay cười tươi, có đồng tử đi theo. Hình ảnh Thổ Địa còn khá quen thuộc trong đội múa lân, Thổ Địa thường có vai trò cản trở Lân trong việc nhặt tiền thưởng hay quà cúng của gia chủ. Thần Tài thường tay cầm cục vàng (kim ngân lượng) hoặc bạc, đội mũ mão, trang phục nghiêm chỉnh hơn Thổ Địa.
Nếu như Thần Tài người ta cúng hoa quả thì trái lại Thổ Địa lại cúng chuối xiêm, thuốc lá hay cúng ly cà phê. Thông thường Thần Tài được người Trung Quốc kính trọng và khấn vái nhiều, thì trái lại người Việt luôn luôn khấn vái Thổ Địa. Vào ngày Tết, vai trò của Thần Tài càng được xem trọng hơn. Người ta lo trang hoàng nhà cửa, sửa soạn cho ông sạch sẽ; nếu vị thần này đã quá cũ hay bị hư thì sẽ thỉnh vị mới về. Họ tin rằng năm mới, mọi thứ đều phải sạch sẽ, và Thần Tài có sạch sẽ thì làm ăn mới phát tài.
Nhìn vào cấu trúc bàn thờ Thần Tài – Thổ Địa đúng cách, từ ngoài nhìn vào ta thấy dán trên vách một tấm bài vị là một tấm màu đỏ được viết bằng mực nhũ kim với nội dung “Ngũ phương Ngữ Thổ Long thần, Tiền hậu địa chủ Tài thần”. Bên trái là ông Thần Tài, bên phải là Thổ Địa. Ở giữa hai ông là một hũ gạo, một hũ muối và một hũ nước đầy, 3 hũ này chỉ đến cuối năm mới thay.
Giữa bàn thờ là một bát nhang, bát nhang này khí bốc phải chọn ngày và theo một số thủ tục nhất định. Để tránh động bát nhang khi lau chùi bàn thờ, người ta dùng keo dán bát nhang xuống bàn thờ. Khí đang làm ăn tốt mà xê dịch bát nhang gọi là bị động bát nhang, mọi chuyện trở nên trục trặc liền. Theo nguyên lý “Đông bình – Tây quả”, lọ hoa bên tay phải thường cắm hoa hồng, hoa cúc, hoa đồng tiền… Đĩa trái cây bên tay trái – nên sắp ngũ quả (5 loại trái cây). Nên bỏ khay và xếp 5 chén nước thành hình chữ thập, tượng trưng cho ngũ phương, và cũng là tượng trưng cho ngũ hành phát sinh phát triển. Cúng 5 chén nước chứ không phải 3 chén cũng vì tượng trưng cho 5 ông Thần Tài và 5 vị Thổ Địa đã nói ở trên.
Ông Cóc (hình tượng rất đặc trưng trong văn hóa Việt) để bên trái, lưu ý là sáng quay ông Cóc ra, tối quay ông Cóc vào trong với mong muốn tiền của không bị trôi đi. Ngoài cùng trên mặt đất, nên chọn một cái tô sứ thật đẹp, nông lòng, đổ đầy nước và ngắt những bông hoa trải trên mặt nước (làm Minh Đường Tụ Thủy) – một cách giữ tiền bạc khỏi trôi đi. Người miền Nam khi cúng Thần Tài – Thổ Địa, thường cúng kèm theo một đĩa tỏi có 5 củ tươi nguyên đẹp đẽ hay nhiều khi là cả một bó tỏi. Họ cho rằng tỏi giúp cho Thần Thổ Địa có phương tiện để bài trừ các đạo chích, vong linh ám muội vì người âm cũng có người tốt kẻ xấu giống người dương. Ngoài ra, họ dùng bó tỏi đó để phòng chống các tà sư làm ác, phá hoại bàn thờ của các gia đình bằng bùa, ngải. Tỏi có tác dụng tránh được điều đó (vì người luyện bùa, ngải thường kiêng ăn Ngũ Vị Tân: hành, hẹ, tỏi, nén, kiệu).
Trên nóc bàn thờ Thần Tài – Thổ Địa, người ta thường đặt tượng của Di Lặc Phật Vương hay các câu chú Phạn tự (tượng trưng cho cơ quan chủ quản các Thần). Mục đích là để có sự quản lý, không cho các vị Thần làm điều sai trái.
Tục thờ Thần Tài – Thổ Địa được người Trung Quốc truyền sang Việt Nam. Người Trung Quốc là cộng đồng được coi là sỏi trường về thương mại, nên tập tục thờ Thần Tài đã trở nên trọng yếu và phổ biến trong lịch sử tín ngưỡng. Với người Trung Quốc, Thổ Địa cũng là một trong các vị Thần Tài. Do ngày xưa, nông nghiệp chiếm vai trò quan trọng trong lịch sử nên đất đai cùng các loại nông phẩm từ đất sinh ra là thứ của cải, tài sản chủ yếu ngày xưa nên Thần Đất cũng là một Thần Tài. Mặt khác, Thần Đất có công nàng là Thần Tài là do thuyết ngũ hành tương sinh: Thổ sinh Kim (đất sinh vàng bạc)…
