Lễ hội “miếu Ông Bổn” của người Hoa (Bình Dương)

Hằng năm, tại miếu Ông Bổn ở tỉnh Bình Dương diễn ra hai kỳ cúng lễ: vào mùa xuân là mùng 2 tháng Giêng âm lịch và vào mùa thu là mùng 4 tháng Bảy âm lịch.

Lễ hội miếu Ông Bổn gắn liền với những người làm nghề lò chén. Họ coi trọng nơi nhập cư, lập chùa thờ vị thần đất (Ông Bổn) nói chung và các vị thánh nhân phù hộ nghề nghiệp nói riêng. Lễ hội miếu Ông Bổn mang đậm nét tri ân, biết ơn thánh nhân, nhớ về cội nguồn, coi trọng nơi nhập cư và cầu mong tiên nhân phù hộ nghề nghiệp.

Đối với người Hoa, “Bổn” có nghĩa là gốc, Ông Bổn có nghĩa là “Ông tổ”. Ông Bổn chỉ là một biểu tượng, không phải là một nhân vật cụ thể. Đa số người Hoa quan niệm rằng “Ông Bổn” là “Phước Đức Chánh Thần”. Tuy nhiên, mỗi bang người Hoa đều có những quan niệm và tín ngưỡng riêng về Ông Bổn.
Ở Bình Dương, có nhiều miếu thờ Ông Bổn, và việc cụ thể hóa vị thần này cũng rất khác nhau. Người Hoa họ Vương gốc Phúc Kiến ở Bình Dương cho rằng Ông Bổn của họ là Huyền Thiên Thượng Đế, trong khi họ Lý ở Bình Dương lại thờ Ông Bổn là thủy tổ các họ: Lực, Chu, Quách, Tiêu, Triệu, Lý và Châu. Có thể kể đến các miếu thờ Ông Bổn ở Bình Dương như: Phước Võ Điện (phường Chánh Nghĩa, thành phố Thủ Dầu Một); Ngọc Hư Cung (thị trấn Lái Thiêu); Phước Thọ Đường (xã Hưng Định, huyện Thuận An); Phước Nghĩa Đường (xã Tân Phước Khánh, huyện Tân Uyên),…
Theo tục lệ tín ngưỡng của người Hoa, các vị thần như Huyền Thiên Thượng Đế, Quan Âm Bồ Tát, Na Tra Thái Tử và Nam Triều Đại Đế vốn không được thờ cố định ở một địa phương mà được luân phiên ở các miếu thờ tại Thủ Dầu Một, Búng, Lái Thiêu, Tân Phước Khánh. Mỗi nơi rước Ông Bổn về thờ trong một năm. Và như vậy, theo tục lệ, phải cách bốn năm mới tổ chức lễ hội một lần.

Chương trình lễ hội bao gồm các nghi thức cúng tế theo Đạo giáo do các thầy pháp chuyên nghiệp đảm trách. Kế đó là lễ rước kiệu các vị thần, kéo dài suốt đêm với hàng chục cây số bao quanh khu vực dân cư, không khí hết sức tưng bừng, náo nhiệt. Trong lễ hội còn có hát Hồ Quảng, múa cù, múa lân sư rồng, đặc biệt là múa hẩu, thu hút đông đảo người xem.

Lễ hội miếu Ông Bổn ở Bình Dương tuy mang đặc trưng của một dòng họ, một nghề nghiệp, một bang khác nhau, nhưng đã thu hút được cả cộng đồng cư dân người Hoa và người Việt cùng tham gia hưởng ứng, trở thành một ngày lễ hội quan trọng trong đời sống tâm linh của người Hoa ở Bình Dương nói chung và người Việt nói riêng.