Hằng năm, Lễ hội Yên Tử được tổ chức từ mùng 10 tháng Giêng âm lịch và kéo dài trong ba tháng mùa xuân tại vùng núi Yên Tử thuộc xã Thượng Yên Công, thị xã Uông Bí. Giữa những ngọn núi trùng điệp của vùng Đông Bắc, núi Yên Tử cao hơn 1.000 m, vút lên như một tòa tháp. Các triều đại vua chúa xếp Yên Tử vào hạng “danh sơn” của nước ta. Đây là trung tâm Phật giáo của nước Đại Việt thuở trước, nơi phát tích của thiền phái Trúc Lâm. Du khách đến Lễ hội Yên Tử để tách mình khỏi thế giới trần tục, thực hiện cuộc hành hương tôn giáo giữa thiên nhiên hùng vĩ.
Sau phần nghi lễ long trọng được chính quyền địa phương tổ chức dưới chân núi Yên Tử là cuộc hành hương của hàng vạn người đến với đỉnh cao nhất của Yên Tử – chùa Đồng. Trong quần thể di tích Yên Tử rộng lớn hiện có 11 chùa và hàng trăm am tháp. Chùa Đồng nằm ở đỉnh cao nhất với độ cao 1.068 m so với mặt nước biển. Lên chùa Đồng, du khách sẽ cảm tưởng như đi trong mây (“Nói cười ở giữa mây xanh” – Nguyễn Trãi). Với thời gian trung bình ba giờ leo núi vất vả mới có thể đến được chùa Đồng, đường lên đỉnh Yên Tử là một cuộc thử thách đức tin, kiểm chứng lòng thành với Phật. Đến được chùa Đồng, những tín đồ của Phật giáo có cảm giác mãn nguyện như đến được cội nguồn cõi Phật.
Rải đều trên các cung bậc của hành trình hội xuân Yên Tử là những cụm kiến trúc chùa, bia, am, tháp,… lúc ẩn náu trong rừng cổ nguyên sinh, khi phô bày giữa không gian thoáng đãng, khi ẩn lúc hiện trong mây, huyền ảo như trong truyện cổ tích, vừa quyến rũ du khách, vừa khích lệ tinh thần chinh phục. Đến đỉnh Yên Tử, du khách có cảm giác như lên tới cổng trời. Phóng tầm mắt ra phía đông là vịnh Hạ Long mênh mông với hàng nghìn đảo đá nhấp nhô như chuỗi ngọc. Nhìn về phía nam là thành phố Hải Phòng với dòng sông Đá Bạch, Bạch Đằng lững lờ như một dải sa tanh lấp lánh. Trông về tây là đồng bằng trù phú Hải Dương, Bắc Ninh, còn phía bắc là điệp trùng rừng núi… Tất cả gợi lên niềm phấn khích tự hào, lâng lâng niềm vui chiến thắng và chinh phục.
Vào dịp lễ hội, trong dòng người thập phương đổ về Yên Tử, có người hành hương tìm đến cõi Phật để thể hiện đức tin, cầu lộc, cầu tài; có người đến Yên Tử để ngưỡng cảm ý chí thông tuệ và đức độ thanh cao của các bậc cha ông; có người về Yên Tử để du xuân, vãn cảnh, thưởng ngoạn không khí thanh bình; nam nữ thanh niên đi Yên Tử để thỏa chí khám phá, chinh phục; nhiều Việt kiều về nước tìm đến Yên Tử để được đắm mình trong giá trị nhân văn, tinh hoa dân tộc. Rất nhiều khách nước ngoài đã biết đến Yên Tử như một điểm du lịch tôn giáo, lịch sử, văn hóa và sinh thái hấp dẫn.
Bất kỳ ai đến với lễ hội Yên Tử, nhất là khi lên đến được chùa Đồng đều không chỉ cảm thấy choáng ngợp bởi sự kỳ vĩ của thiên nhiên, mà còn vô cùng thấm thía những giá trị tinh thần, nhân văn mà tổ tiên tự ngàn xưa gửi gắm ở chốn này.
